then 'Add to home screen'
then 'Add to home screen'
آیا تا به حال پس از ارسال اظهارنامه مالیاتی، نامه‌ای از اداره مالیات دریافت کرده‌اید که در آن نوشته شده باشد:
«شرکت شما برای رسیدگی مالیاتی انتخاب شده است»؟
در چنین شرایطی، احتمالاً این پرسش برایتان پیش آمده است که رسیدگی مالیاتی دقیقاً به چه معناست و چرا سازمان امور مالیاتی تصمیم گرفته پروندهٔ شما را مورد بررسی قرار دهد.
اگر می‌خواهید بدانید فرآیند رسیدگی مالیاتی چگونه انجام میشود، چه مراحلی را شامل میشود، چه مدارکی باید آماده کنید و چه نکاتی را رعایت کنید تا در تعامل با اداره مالیات با چالشی روبه‌رو نشوید، در این مقاله از نورترازان معین همراه ما باشید.برای دریافت مشاوره مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی با شرکت نورترازان معین ( مجری و مشاور امور مالیاتی ) ، شماره خود را در لینک زیر وارد کنید تا کارشناسان نورترازان معین با شما تماس بگیرند.
رسیدگی مالیاتی چیست؟
رسیدگی مالیاتی یکی از مراحل کلیدی در نظام مالیاتی کشور است. این فرآیند قانونی توسط سازمان امور مالیاتی برای بررسی صحت و دقت اطلاعات ثبت‌شده در اظهارنامه‌های مالیاتی مودیان (اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی) انجام میشود.
بر اساس ماده ۲۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه اجرایی آن، هدف از رسیدگی مالیاتی، تعیین دقیق درآمد مشمول مالیات، پیشگیری از فرار مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی است.
نکته مهم
برخلاف تصور بسیاری از افراد، رسیدگی مالیاتی فرآیندی تنبیهی یا تهدیدکننده نیست؛ بلکه فرصتی قانونی برای مودیان است تا با ارائه مستندات دقیق و شفاف، از پرداخت مالیات اضافی جلوگیری کنند و مالیات واقعی خود را بپردازند.
مراحل رسیدگی مالیاتی
آشنایی با مراحل رسیدگی مالیاتی یکی از مهم‌ترین مباحثی است که هر مشاور مالیاتی، حسابدار و مدیر شرکت باید با آن آشنا باشد.
بر اساس قوانین جدید، رسیدگی مالیاتی در چند مرحله مشخص انجام میشود و هر مرحله نقش مهمی در تعیین نهایی مالیات مودی دارد.
این مراحل به‌ترتیب شامل موارد زیر است:
۱. اداره امور مالیاتی مربوطه
۲. هیأت حل اختلاف مالیاتی
۳. شورای عالی مالیاتی
۴. هیأت سه‌نفره وزارت امور اقتصادی و دارایی
۵. دیوان عدالت اداری
در ادامه، چرخه کامل رسیدگی مالیاتی را بررسی می‌کنیم:
۱. رسیدگی در اداره امور مالیاتی
در گام نخست، اداره امور مالیاتی به شکایت یا اعتراض مودی رسیدگی می‌کند. در این مرحله، مودی و نماینده اداره مالیات در جلسات رسیدگی شرکت می‌کنند تا موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
مودی ۳۰ روز فرصت دارد تا مدارک و مستندات خود را برای تعدیل مالیات ارائه دهد. اداره امور مالیاتی نیز حدود یک ماه برای بررسی این مدارک زمان دارد.
نتیجه این بررسی در برگ تشخیص مالیاتی درج شده و به امضای رئیس اداره امور مالیاتی می‌رسد.
اگر توافق حاصل شود: پرونده بسته شده و مالیات بر اساس توافق نهایی محاسبه میشود.
اگر توافق حاصل نشود یا اعتراض رد شود: پرونده برای بررسی بیشتر به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده میشود.
۲. بررسی در هیأت حل اختلاف مالیاتی
هیأت حل اختلاف مالیاتی از سه عضو تشکیل میشود:
یک قاضی، یک نماینده از سازمان امور مالیاتی و یک نماینده از تشکل‌های صنفی یا اتاق بازرگانی.
این هیأت پرونده را بررسی کرده و رأی خود را صادر می‌کند:
در صورت پذیرش رأی توسط مودی: برگ قطعی مالیاتی صادر شده و پرونده مختومه میشود.
در صورت عدم پذیرش رأی: مودی تا ۳۰ روز پس از ابلاغ، فرصت دارد اعتراض خود را ثبت کند. در این صورت، پرونده به شورای عالی مالیاتی ارسال میشود.
۳. ارجاع به شورای عالی مالیاتی
شورای عالی مالیاتی وظیفه دارد رأی صادره از هیأت حل اختلاف را بررسی کند تا مشخص شود رأی مطابق قانون بوده یا خیر.
در صورت تأیید رأی: مودی می‌تواند ظرف ۳۰ روز اعتراض خود را برای بررسی به هیأت سه‌نفره وزارت اقتصاد ارجاع دهد.
در صورت رد رأی: پرونده برای بررسی مجدد به یک هیأت حل اختلاف دیگر ارسال میشود و فرآیند از مرحله دوم تکرار خواهد شد.
۴. بررسی توسط هیأت سه‌نفره وزارت اقتصاد
این هیأت که توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی انتخاب میشود، وظیفه دارد رأی‌های صادره از مراحل قبل را بررسی و ارزیابی کند.
اگر مودی همچنان به نتیجه اعتراض داشته باشد، می‌تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ، شکایت خود را به دیوان عدالت اداری ارجاع دهد.
۵. رسیدگی در دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری آخرین مرجع در فرآیند رسیدگی مالیاتی است. این دیوان به شکایت مودی از سازمان امور مالیاتی رسیدگی می‌کند و بر اساس قوانین قضایی، تصمیم نهایی را صادر می‌نماید.
مودی باید حداکثر تا سه ماه پس از صدور رأی هیأت سه‌نفره، شکایت خود را در دیوان ثبت کند. در این مرحله، معمولاً رأی صادرشده قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
برای طرح شکایت در دیوان عدالت اداری، حضور وکیل دادگستری متخصص در امور مالیاتی توصیه میشود.
نحوه رسیدگی مالیاتی اشخاص حقوقی
در فرآیند رسیدگی مالیاتی اشخاص حقوقی و صدور برگ تشخیص مالیات عملکرد، سه حالت اصلی ممکن است رخ دهد:
حالت اول: عدم ارسال اظهارنامه و مدارک مالی
اگر مودی اظهارنامه، دفاتر حسابداری یا اسناد مالی خود را ارائه ندهد، مشمول بیشترین جرایم مالیاتی میشود و ممکن است با پیگیری قضایی نیز روبه‌رو گردد.
مطابق ماده ۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم، در این شرایط دو روش برای تعیین مالیات وجود دارد:
۱. تعیین مالیات بر اساس اظهارنامه برآوردی
سازمان امور مالیاتی با استفاده از داده‌های سامانه‌های اطلاعاتی از جمله:
معاملات فصلی
اطلاعات حساب‌های بانکی
تراکنش‌های کارت‌خوان
داده‌های گمرکی و بیمه‌ای
به‌صورت سیستمی اظهارنامه برآوردی تنظیم کرده و مالیات مودی را محاسبه می‌کند.
۲. تعیین مالیات بر اساس روش علی‌الرأس
در روش علی‌الرأس (مطابق مواد ۹۸، ۱۵۲ تا ۱۵۴ و ۲۷۱ قانون مالیات‌های مستقیم)، مأموران مالیاتی بر اساس قرائن و شواهدی مانند میزان اجاره محل، حجم فعالیت اقتصادی، معاملات مشابه و سایر نشانه‌های مالی، درآمد تقریبی مودی را برآورد و مالیات را تعیین می‌کنند.
این روش تا سه سال پس از ابلاغ برگ تشخیص قابلیت اجرا دارد.
حالت دوم: فقط اظهارنامه
در این حالت، شرکت اظهارنامه عملکرد سالانه خود را در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند، اما دفاتر قانونی (روزنامه و کل) یا اسناد و مدارک مثبته را در زمان رسیدگی ارائه نمی‌دهد.
در نتیجه، مودی از جریمه عدم تسلیم اظهارنامه معاف میشود، اما به دلیل نبود مدارک پشتیبان، سازمان امور مالیاتی می‌تواند بر اساس ماده ۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم، دفاتر را مردود اعلام کرده و درآمد مشمول مالیات را به روش علی‌الرأس یا برآوردی تعیین کند.
در چنین مواردی، ممیز مالیاتی معمولاً با استناد به اطلاعات موجود در سامانه‌ها از جمله:
معاملات فصلی،
اطلاعات بانکی،
گزارش‌های بیمه،
و سایر منابع داده،
مالیات عملکرد شرکت را به‌صورت تخمینی محاسبه می‌کند.
حالت سوم: اظهارنامه همراه با دفاتر و مستندات
این حالت، مطلوب‌ترین و قانونی‌ترین شکل رسیدگی مالیاتی است و نشان‌دهنده‌ی شفافیت و نظم مالی شرکت می‌باشد.
مراحل رسیدگی در این حالت:
شرکت در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی عملکرد را از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند.
دفاتر قانونی (روزنامه و کل) و اسناد مثبته شامل فاکتورها، قراردادها، صورتحسابهای بانکی و سایر مدارک را نگهداری کرده و در صورت درخواست، به مأمور مالیاتی ارائه می‌دهد.
مأمور مالیاتی پس از بررسی اظهارنامه، دفاتر و اسناد:
در صورت تأیید مدارک، مالیات ابرازی را می‌پذیرد و برگ تشخیص مطابق اظهارنامه صادر میشود.
در صورت مشاهده تخلف یا مغایرت (مانند هزینه‌های غیرواقعی، درآمدهای ثبت‌نشده یا دفاتر صوری)، بخشی از هزینه‌ها رد شده و درآمد مشمول مالیات اصلاح میشود.
پس از پایان بررسی، برگ تشخیص مالیات صادر و به مودی ابلاغ می‌گردد.
مودی می‌تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ، نسبت به برگ تشخیص اعتراض کرده تا پرونده در هیأت بدوی مالیاتی مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
مدارک مورد نیاز در رسیدگی مالیاتی
برای انجام صحیح رسیدگی مالیاتی، آماده‌سازی و ارائه‌ی کامل مدارک زیر ضروری است:
دفاتر قانونی (روزنامه و کل)
زونکن اسناد حسابداری
اسناد حسابداری و مدارک هزینه
صورتحسابهای خرید و فروش
قراردادها و صورت‌وضعیت‌ها
فایل اکسل اسناد در سطح تفضیل
گردش موجودی کالا
جدول محاسبه استهلاک
تراز کل قبل و بعد از بستن حساب‌ها
تراز در سطح تفضیل
گزارش صورتحسابهای خرید و فروش
لیست معاملات فصلی
اظهارنامه‌های مالیات بر ارزش افزوده
گزارش حسابرسی مالیاتی
نکات مهم در فرآیند رسیدگی مالیاتی
برای موفقیت در جلسات رسیدگی مالیاتی و کاهش احتمال اختلاف یا جرایم، رعایت نکات زیر ضروری است:
مهلت رسیدگی: طبق ماده ۱۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم، سازمان امور مالیاتی تا یک سال پس از تسلیم اظهارنامه فرصت رسیدگی دارد. در صورت عدم اقدام، خودتان پیگیر باشید.
بهترین زمان رسیدگی: بازه‌ی زمانی مرداد تا پایان اسفند معمولاً بهترین زمان برای برگزاری جلسات رسیدگی است.
آماده‌سازی کامل مدارک: پیش از جلسه، تمامی مستندات و گزارش‌های مالی را جمع‌آوری و بررسی کنید.
خودارزیابی دقیق: پیش از رسیدگی، اسناد خود را مانند یک ممیز مالیاتی بازبینی کنید تا ایرادات احتمالی را بیابید.
آمادگی برای حضور در جلسه: چه در محل اداره مالیاتی باشید و چه در محل فعالیت خود، آمادگی کامل داشته باشید.
تسلط بر فرآیندهای شرکت: بر فعالیت‌های تولید، فروش، خرید، پرداخت و دریافت تسلط کامل داشته باشید.
پیش‌بینی سؤالات ممیز: سؤالات احتمالی را از قبل مرور کنید و در پاسخ‌دهی شتاب‌زده عمل نکنید.
پرهیز از مجادله: از هرگونه بحث یا برخورد لفظی با ممیز مالیاتی خودداری کنید.
نمایش متعادل از دانش مالیاتی: تسلط خود را با اعتماد به نفس نشان دهید، اما از به رخ کشیدن اطلاعات بپرهیزید.
آمادگی برای مالیات توافقی: پیش از جلسه، درباره مبلغ تقریبی مالیات تحقیق کرده و با آگاهی پیشنهاد دهید.
اولویت با توافق: در فرآیند رسیدگی، تا جای ممکن سعی کنید با ممیز به توافق برسید و از ورود به دادرسی مالیاتی سنگین پرهیز کنید.
توجه به مالیات بر ارزش افزوده: در توافق‌های مالیاتی، تأثیر هزینه‌های غیرقابل قبول بر مالیات بر ارزش افزوده را حتماً بررسی کنید.
رسیدگی هم‌زمان: تلاش کنید رسیدگی به مالیات بر عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت هم‌زمان انجام شود تا فرآیند کارآمدتر و هماهنگ‌تر پیش برود.
جمع‌بندی
رسیدگی مالیاتی فرآیندی حیاتی برای تعیین عادلانه مالیات و حفظ شفافیت مالی شرکت‌ها است. آشنایی با انواع و مراحل آن، به شما کمک می‌کند از حقوق خود دفاع کرده و از جرایم و هزینه‌های غیرضروری پیشگیری کنید.
در نورترازان معین، مشاوران مالیاتی ما آماده‌اند تا در تمامی مراحل رسیدگی مالیاتی — از تنظیم اظهارنامه تا دادرسی و دفاع مالیاتی — در کنار شما باشند و از منافع قانونی کسب‌وکارتان محافظت کنند.
نظری یافت نشد