بیمه اتکایی یکی از پایهایترین مفاهیم در صنعت بیمه است که نقش حیاتی در مدیریت و توزیع ریسک ایفا میکند. وقتی صحبت از انواع بیمهنامهها مانند بیمه اموال، مسئولیت، اشخاص یا حوادث میشود، یکی از مهمترین نکاتی که باید به آن توجه شود، مشخص کردن دقیق میزان ریسک حوادث مرتبط با هر نوع بیمهنامه است. اما تنها شناسایی ریسک کافی نیست؛ بلکه باید این ریسک به شکلی مناسب و در سطحی گسترده توزیع شود تا تبعات آن برای شرکت بیمهگر قابل کنترل باشد. در اینجاست که بیمه اتکایی وارد عمل میشود و نقش کلیدی خود را نشان میدهد.
بیمه اتکایی به شرکتهای بیمه کمک میکند تا با واگذاری بخشی از ریسک خود به شرکتهای دیگر، توان مالی و تعهدات خود را حفظ کنند. این فرایند باعث میشود که در صورت وقوع خسارتهای بزرگ و پیشبینینشده، شرکت بیمه واگذارکننده بتواند همچنان پاسخگو باشد و از نظر مالی دچار بحران نشود. در واقع، بیمه اتکایی بهعنوان ابزاری برای توزیع جهانی ریسک، شرایط پرداخت خسارتهایی را که در طول اعتبار قرارداد بیمهنامه رخ میدهد، فراهم میسازد و به پایداری سیستم بیمهای کمک میکند.
در ادامه این مطلب، قصد داریم به بررسی دقیقتر ماهیت، اهمیت، و شرایط استفاده از بیمه اتکایی بپردازیم تا درک بهتری از این ابزار حیاتی در صنعت بیمه به دست آورید. با ما همراه باشید تا انتهای این مقاله، که در آن مجدداً خواهیم دید که چگونه بیمه اتکایی بهعنوان ستون فقرات امنیت مالی در صنعت بیمه ایفای نقش میکند.

بیمه اتکایی چیست ؟
وقتی صحبت از بیمه اتکایی به میان میآید، شاید اولین سوالی که برای بسیاری از افراد ایجاد میشود این باشد که اصلاً بیمه اتکایی چیست و چه کاربردی دارد؟ این پرسش کاملاً طبیعی است، چرا که بیمه اتکایی مفهومی تخصصی در صنعت بیمه محسوب میشود، اما در عین حال نقشی اساسی و بنیادین در پایداری مالی شرکتهای بیمه ایفا میکند.
در تعریف رسمی، بیمه اتکایی یک قرارداد بیمهای بین دو شرکت بیمه است. به موجب این قرارداد، شرکت بیمهای که ریسک اولیه را پذیرفته – که به آن “واگذارنده” میگویند – بخشی یا تمام تعهدات مالی ناشی از بیمهنامههایی که صادر کرده را به شرکت بیمهگر دیگری منتقل میکند که به آن “بیمهگر اتکایی” گفته میشود. به این ترتیب، بیمهگر اولیه از فشار مالی ناشی از ریسکهای بزرگ یا خسارتهای سنگین رهایی مییابد و میتواند با آسودگی بیشتری به فعالیت خود ادامه دهد.
اگر بخواهیم این مفهوم را سادهتر بیان کنیم، بیمه اتکایی در واقع نوعی “بیمه کردنِ بیمهگر” است. یعنی همانطور که افراد یا شرکتها برای حفاظت از داراییها یا مسئولیتهایشان بیمه میشوند، شرکتهای بیمه نیز برای محافظت از خود در برابر ریسکهای سنگین، به بیمهگر دیگری مراجعه میکنند تا آن ریسکها را مجدداً بیمه کنند. این کار نوعی پشتوانه و ضمانت مالی برای شرکتهای بیمه به شمار میرود.
به طور خلاصه، بیمه اتکایی نهتنها ابزاری برای توزیع ریسک و حفظ ثبات مالی بیمهگران است، بلکه یکی از ارکان مهم در ساختار بینالمللی بیمه نیز محسوب میشود که امکان فعالیت گسترده و مطمئنتر را برای فعالان این حوزه فراهم میآورد.
بررسی اهداف بیمهنامه اتکایی
بیمهنامههای اتکایی اهداف مختلفی به شرح زیر دارند:
- افزایش ظرفیت برای بیمهنامه نویسی برای افزایش سهم پورتفوی شرکت
- توزیع و پراکنده شدن ریسک تحت پوشش
- تامین پوشش فاجعه ناشی از خطر
- تعامل بیشتر با شرکتهای داخلی و خارجی و پیشبرد بهتر فعالیتهای اقتصادی
در دنیای پیچیده و تخصصی بیمه اتکایی، آشنایی با برخی اصطلاحات رایج و کلیدی ضروری است؛ چرا که هر قرارداد بیمه اتکایی، پیش از اجرا، نیازمند تعاریف دقیق و شفافی است تا در طول مدت اعتبار آن، بین طرفین قرارداد یعنی بیمهگر و بیمهگزار، سوءتفاهمی ایجاد نشود. این شفافیت از ارکان اصلی اجرای درست و مؤثر بیمه اتکایی به شمار میآید.
یکی از این مفاهیم مهم، بیمه واگذارنده است. این اصطلاح به شرکت بیمهای گفته میشود که در ابتدا ریسکهای بیمهای را از مشتریان خود دریافت کرده و برای کاهش فشار مالی یا مدیریت بهتر ریسک، بخشی از آن را به شرکت بیمهگر دیگری منتقل میکند. این شرکت میتواند داخلی یا خارجی باشد و به آن بیمهگر اولیه نیز گفته میشود.
در مقابل، شرکت بیمهگر پذیرنده یا همان بیمهگر اتکایی قرار دارد. این نهاد، با دریافت مبلغ مشخصی به عنوان حق بیمه، ریسک واگذارشده را میپذیرد و متعهد میشود که در صورت بروز خسارت، مطابق با شرایط قرارداد اتکایی، سهم خود را از پرداخت جبران خسارتها انجام دهد.
جالب است بدانید که همین شرکت بیمهگر اتکایی نیز ممکن است خود اقدام به واگذاری بخشی از ریسکهای پذیرفتهشده به شرکتهای بیمهای دیگر کند. این فرآیند را بیمه اتکایی مجدد یا Retrocession مینامند. این زنجیره واگذاری در سطح بینالمللی به توزیع گستردهتر ریسک منجر میشود و یکی از مزیتهای بزرگ سیستم بیمه اتکایی به شمار میرود.
یکی دیگر از مفاهیم کاربردی در این حوزه، شرط Cut Through است. طبق این شرط، اگر شرکت بیمه اولیه به هر دلیلی از جمله ورشکستگی، نتواند خسارت را پرداخت کند، بیمهگر اتکایی میتواند به صورت مستقیم و بدون واسطه با بیمهگزار وارد تعامل شده و غرامت را طبق مفاد قرارداد پرداخت کند. این شرط، تضمینی برای حفظ حقوق بیمهگزار حتی در صورت بروز مشکلات برای بیمهگر اولیه محسوب میشود.
چرا شرکتهای بیمهای، چنین بیمهای را خریداری میکنند؟
با توجه به توضیحات داده شده و قوانین بیمه مرکزی ، بیمه اتکایی به عنوان یک پشتوانه برای جبران خسارتهای بیمهگزار طراحی شده تا در صورت عدم توانایی پرداخت بیمهگر اصلی، بیمهگزار بتواند خسارت خود را دریافت کند. این موضوع با درخواست بیمهگر اولیه انجام میشود. دلایل استفاده از این نوع عبارتند از:
- بالا بودن میزان سرمایه در بیمه نامه
- افزایش میزان خطرات در بیمه نامهها و احتمال وقوع خسارت
- سابقه بد خسارت
- افزایش ظرفیت بیمه نامه نویسی برای صدور بیمه نامه بیشتر
- اطمینان خاطر داشتن برای صدور بیمه نامهها با سرمایه بالاتر
- پراکنده کردن خطرات تأمین پوشش فاجعه
چرا باید پوشش اتکایی را خریداری کنیم؟
خریداری پوشش اتکایی بیمه فواید زیادی دارد که مهمترین آنها دو مورد زیر است:
- بالا بودن میزان سرمایه و تعهد بیمهنامه
- بالا بودن ریسک بیمهنامه یا تعداد و شدت وقوع خسارت
آیا خرید بیمه اتکایی لازم است؟
پاسخ این سوال به طور حتم بله خواهد بود. مزایای بیمه اتکایی شرح زیر است:
- میزان تعهدات در مقابل خطرات پراکنده خواهد شد.
- توان شرکتهای بیمه در گسترش فعالیت خود افزایش خواهد داشت.
- توانایی پذیرش پوشش دادن انواع خطرات و معامله در حجمهای مختلف مالی افزایش پیدا میکند.
- برای پذیرش خطرات ثباتی بیشتری صورت میگیرد.
- ارائه خدمات بیمهای متنوع فراهم میشود.
- شرایط سرمایه گذاری بیشتر در فعالیتهای بیمهای افزایش پیدا میکند.
- ظرفیت پذیرش ریسک و صدور بیمه نامه بالاتر خواهد رفت.
- تنوع و بهبود سرمایه ریسک بیشتر میشود.
- پوشش برای حوادث فاجعه آمیز امکان پذیر خواهد بود.
- مدیریت ریسک انجام میشود.
- انتقال و کسب تخصص در صنعت بیمه برای همه شرکتهای بیمهای فراهم خواهد شد.
اهمیت بیمه اتکایی از جنبههای اقتصادی، فنی و بین المللی
البته باید گفت که تنظیم امور بیمه اتکایی در بیمه مرکزی انجام میشود. هر نوع بیمه نامه قبل از اجرا در صنعت بیمه باید جنبههای مختلف اقتصادی و فنی آن بررسی شود. در بیمه اتکایی با توجه به پذیریش ریسکهای حوادث مختلف، بهتر است که از آن به عنوان یک پشتوانه مالی استفاده کرد. البته که اهمیت این بیمه نامه در جنبههای مختلف به شرح زیر است:
- اقتصادی: این نوع با توجه به اینکه از نظر مالی و اقتصادی میتواند پشتوانه باشد، برای شرکتهای تازه تاسیس و حوادث با ریسک بالا توجیه اقتصادی دارد. همچنین میتوان تعهدات بیشتری را برای بیمه شده و بیمهگزار در نظر گرفت.
- فنی: میزان سهم بیمهگر اولیه از یک ریسک (به طور معمول ریسکهای بزرگ) را با میزان توان نگهداری از آن ریسک از لحاظ فنی و مالی تعیین میکنند. همچنین مازاد بر آن را به شرکتهای بیمه که توانایی مطابقت بین شرایط قراردادهای مختلف را دارند، واگذار خواهند کرد.
- بین المللی: بیمه اتکایی بین المللی شرایط را فراهم خواهد کرد که مبادلات پولی بین کشورها افزایش پیدا کند و درآمد ارزی ایجاد شود.
انواع بیمه اتکایی
این نوع برای اینکه پوششها و مزیتهای بیشتری را ارائه کند، انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:

بیمه اتکایی اختیاری
این نوع بیمه اختیاری بوده و برای هر حادثهای که ایجاد میشود، به صورت جز به جز و خاص هر موضع، عملیات آن انجام خواهد شد. مزایای بیمه اتکایی اختیاری این است که شرایط انتخاب و بررسی پیشنهادهای مختلف را به بیمهگر میدهد و شرکت بیمهگر میتواند پیشنهادات را بررسی و تصمیم گیری نهایی کند. در حقیقت فرصت حساب کردن مقدار تعهد در هر اتفاق و جلوگیری از اتفاق افتادن حادثه امکان پذیر است.
بیمه اتکایی قراردادی
یمه اتکایی قراردادی نوع دیگری از بیمه نامه است که به صورت قراردادی و مدت زمان مشخصی بین بیمهگر و شرکت بیمه اتکایی عقد قرارداد انجام میشود.
بیمه اتکایی اختیاری اجباری
این یکی دیگر از انواع است که بیمه کننده واگذارنده در قراردادن خطرهای خود تحت پوشش بیمهگر اتکایی قرار خواهد گرفت. به طور کلی این بیمه به صورت باز است و هر زمانی که شرکت بیمه به این نوع نیاز داشته باشد، شرکت بیمه اتکایی باید هزینههای آن را پرداخت کند.
دو نوع دیگر شامل موارد زیر هستند:
بیمه شیوه صندوق
در این نوع، سازمانهای بیمه که در یک منطقه یا کشور هستند، یک صندوق تشکیل میدهند که همه یا بخشی از شرکتهای بیمه در یک کشور یا منطقه در این طرح شرکت میکنند. هر یک از این شرکتها که دچار بروز حادثه میشوند، میتوانند از این صندوق استفاده کنند و پرداخت خسارتها داشته باشند.
بیمه نیم اتوماتیک
در این نوع از بیمه، بیمهگر به صورت کامل و خود مختار خطرات را پیشنهاد میکند و در صورتی که بیمه اتکایی آن را بپذیرد، واگذارنده را عضوی از پرتفوی توافقنامه به حساب میآورد. همچنین بیمهگر واگذارنده به صورت اختیاری ریسک را پیشنهاد میدهد و در غیر این صورت جز توافقنامه محسوب نمیشود. مزیت این بیمه نامه برای بیمهگر اتکایی در این گونه توافق نامهها وجود دارد و قادر است که نوع توافقنامه را تحلیل و بررسی کرد.
بیمه اتکایی در چه صورتی ابطال میشود؟
هر بیمه نامهای با توجه به یکسری توافقها و قانونهای موجود در قرارداد، بین بیمهگر و بیمهگزار عقد میشود. حال اگر یکسری اتفاقها و شرایطی ایجاد شود که این قوانین را نقض کند، باعث ابطال بیمه نامه خواهد شد. ابطال بیمه اتکایی هم در شرایط زیر اتفاق میافتد:
- تغییر در نتیجه توافق نامه و مقدار آسیب وارد شده
- وجود نداشتن سود و ایجاد ورشکستگی
- در صورت تغییر مالکیت و و ضعیت مالی هر دو طرف
- در صورت تاثیر شروع جنگ بر تعهدات
اهمیت خرید بیمه اتکایی
به طور کلی این نوع بیمه برای انجام صد در صدی جبران خسارتهای تعهد کرده شرکتهای بیمه طراحی شده است. این بیمه نامه با توجه به اینکه در طرحهای مختلف ارائه میشود، میتواند مزیتهای بسیاری داشته باشد و هنگام حادثه به کمک شرکتهای بیمهای آید.
در این مطلب سعی شد که انواع بیمه اتکایی و دلایل خرید این بیمه نامه را توضیح دهیم، اگر سوالی دارید که در این مطلب به آن اشاره نشده است، میتوانید در قالب کامنت با کارشناسهای بیمه دات کام در ارتباط باشید. بیمه دات کام یک سامانه استعلام، مقایسه و خرید انواع بیمه است. شما به راحتی میتوانید انواع بیمه از جمله بیمه شخص ثالث یا بدنه را از طریق سایت استعلام بگیرید.
✅ ارسال اظهارنامه مالیاتی بدون دردسر – با خیال راحت وضعیت مالیاتی خود را بسپار به ما!
رسیدن فصل اظهارنامه مالیاتی یعنی استرس، عدد و رقم، سامانهای که کند کار میکنه، و هزار تا سوال بیجواب! 😓
اگه نمیخوای بین جدولها و کدها و اصطلاحات مالیاتی سردرگم بشی، ما اینجاییم که کارت رو راحت کنیم.
چه خدماتی ارائه میدهیم؟
تهیه و تنظیم دقیق اظهارنامه مالیاتی بر اساس صورتحسابها و دفاترت
ثبت نهایی در سامانه مالیاتی و دریافت رسید رسمی
بررسی هزینههای قابل قبول برای کاهش مالیات قانونی
جلوگیری از اشتباهات رایج و جرایم غیرقابل بخشودگی
💼 چه شغلی داشته باشی فرقی نمیکنه؛ فروشگاه اینترنتی، شرکت، فریلنسر، مغازهدار یا تولیدی…
ما بهت کمک میکنیم اظهارنامهات رو دقیق، درست و سر وقت ارسال کنی.
📞 فقط کافیه با ما تماس بگیری یا فرم مشاوره رایگان رو پر کنی، بقیهاش با ما!

نظری یافت نشد