جریمه مالیاتی کتمان درآمد | راهنمای جامع برای اشخاص حقیقی و حقوقی

در نظام مالیاتی کشور، موضوع جریمه مالیاتی کتمان درآمد اهمیت بالایی دارد. پنهان کردن درآمد واقعی یا ثبت هزینه‌های صوری، نه تنها تخلف محسوب می‌شود، بلکه با جریمه‌های سنگینی همراه است که از بخشش معاف نیستند. در این مقاله از نورترازان معین به‌صورت کامل و شفاف، مصداق‌ها، مبنای قانونی، میزان جریمه برای اشخاص حقیقی و حقوقی، و راهکارهای پیشگیری را بررسی خواهیم کرد.

تعریف و مصادیق «کتمان درآمد»

براساس ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، کتمان درآمد به عملی گفته می‌شود که در آن مودی، بخشی یا تمام درآمدهای خود را در دفاتر قانونی یا اظهارنامه مالیاتی ثبت نکرده و یا هزینه‌های غیر واقعی را به‌منظور کاهش مالیات گزارش می‌دهد.

مصداق‌های رایج شامل:

• عدم ثبت درآمد در دفاتر قانونی یا اظهارنامه

• ارائه فاکتورهای جعلی یا استفاده از کد اقتصادی دیگران

• ثبت هزینه‌های غیر واقعی برای کاهش سود و مالیات

جریمه مالیاتی کتمان درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی

کتمان درآمد یا اعلام نکردن صحیح و کامل درآمدها به سازمان امور مالیاتی، یکی از مهم‌ترین تخلفات مالیاتی محسوب می‌شود که عواقب جدی مالی و حقوقی به‌همراه دارد. برای آشنایی بیشتر، در این مطلب توضیح می‌دهیم که جریمه مالیاتی کتمان درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی چگونه محاسبه شده و چه پیامدهایی دارد.

مبنای قانونی جریمه مالیاتی کتمان درآمد

طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که مودی یا نماینده او اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر تسلیم نکند یا بخشی از درآمد خود را پنهان نماید، مشمول جریمه‌ای غیرقابل بخشش خواهد شد. میزان این جریمه به شرح زیر است:

• برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل: ۳۰ درصد مالیات متعلق به درآمد کتمان‌شده

• برای سایر مودیان (اشخاص حقیقی): ۱۰ درصد مالیات متعلق

این حکم شامل درآمدهای پنهان‌شده در اظهارنامه‌های مالیاتی و همچنین هزینه‌های غیرواقعی ثبت‌شده نیز می‌شود. به بیان ساده، هرگونه کتمان درآمد چه از سوی اشخاص حقیقی و چه اشخاص حقوقی، منجر به پرداخت جریمه مالیاتی خواهد شد.

کتمان درآمد به عنوان جرم مالیاتی

بر اساس بند ۲ ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم، مخفی کردن فعالیت‌های اقتصادی و پنهان کردن درآمد حاصل از آن، تنها یک تخلف مالیاتی نیست بلکه جرم مالیاتی به حساب می‌آید. در چنین شرایطی، فرد یا شرکت مرتکب این جرم، با نظر قاضی به یکی از مجازات‌های درجه ۶ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.

مجازات‌های درجه ۶ برای کتمان درآمد

این مجازات‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• حبس بیش از شش ماه تا دو سال

• جزای نقدی بین ۶۰ میلیون تا ۲۴۰ میلیون ریال

• شلاق از ۳۱ تا ۷۴ ضربه

• محرومیت از حقوق اجتماعی از شش ماه تا پنج سال

• انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها

• ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی

• ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه یا صدور اسناد تجاری تا پنج سال

جریمه کتمان درآمد مالیات بر ارزش افزوده

در بخش قبل درباره جریمه کتمان درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی صحبت شد. اما پرسش مهمی که برای بسیاری از مودیان پیش می‌آید این است که: جریمه کتمان درآمد مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

ماهیت مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیرمستقیم بر مصرف است که در مراحل مختلف تولید و توزیع کالا یا ارائه خدمات از مصرف‌کننده دریافت می‌شود. طبق قانون، مودیان موظف‌اند این مالیات را در پایان هر فصل محاسبه و پرداخت کنند. عدم پرداخت به‌موقع یا کتمان درآمد در مالیات بر ارزش افزوده موجب اعمال جریمه‌های سنگین خواهد شد.

مبنای قانونی جریمه

طبق بند (ب) ماده ۳۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰، اگر مودی مرتکب یکی از تخلفات زیر شود، علاوه بر پرداخت اصل مالیات و عوارض، مشمول جریمه نیز خواهد شد:

• کتمان معامله

• بیش‌اظهاری در مالیات و عوارض خرید یا کم‌اظهاری در مالیات و عوارض فروش

• ثبت معامله خود به نام شخص دیگر یا برعکس

• استفاده از اسناد و فاکتورهای صوری

• هر اقدامی که به کاهش مالیات واقعی یا استرداد غیرقانونی مالیات منجر شود

میزان جریمه کتمان درآمد مالیات بر ارزش افزوده

• برای تخلف اول: جریمه معادل دو برابر مالیات و عوارض پرداخت‌نشده است.

• در صورت تکرار تخلف ظرف کمتر از دو سال: جریمه به سه برابر مالیات پرداخت‌نشده افزایش پیدا می‌کند.

بخشنامه کتمان درآمد

همان‌طور که توضیح داده شد، کتمان درآمد به معنای پنهان کردن سود یا درآمد واقعی از سازمان امور مالیاتی است. در این خصوص، بخشنامه‌ای رسمی از سوی سازمان امور مالیاتی صادر شده که اطلاع و آگاهی از آن برای تمامی مودیان الزامی و ضروری است.

برای سهولت دسترسی، فایل pdf بخشنامه کتمان درآمد در ادامه ارائه می‌شود تا مودیان بتوانند جزئیات و مفاد آن را به‌طور کامل مطالعه کنند.

مفاد بخشنامه کتمان درآمد

بر اساس این بخشنامه، اگر سازمان امور مالیاتی پس از بررسی دفاتر قانونی و هزینه‌های ثبت‌شده تشخیص دهد که برخی هزینه‌ها صوری بوده یا در عمل تحقق نیافته‌اند، این هزینه‌ها به‌عنوان هزینه غیرقابل قبول شناسایی شده و در نتیجه، مودی مشمول جریمه کتمان درآمد خواهد شد.

محدودیت‌های بخشنامه بخشودگی

نکته مهم این است که مفاد این بخشنامه به معنای بخشودگی تمامی جرائم مالیاتی نیست. به عبارت دیگر، این دستورالعمل مانع از اعمال موارد زیر نخواهد شد:

• جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی

• جریمه تأخیر در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

• جرائم مربوط به مهلت‌های اعلام‌شده در قانون

• مشمولین تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم، مطابق بخشنامه‌های صادره سازمان

دانلود بخشنامه کتمان درآمد

📄 دانلود PDF بخشنامه

بخشودگی جریمه مالیاتی کتمان درآمد

در مطالب پیشین توضیح داده شد که در صورت کتمان یا اعلام نکردن درآمد به سازمان امور مالیاتی، مؤدی مشمول پرداخت جریمه خواهد شد. در این میان، پرسش رایجی که برای برخی افراد ایجاد می‌شود این است که آیا این نوع جریمه قابلیت بخشودگی دارد یا خیر؟

مطابق با ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم، کتمان درآمد از جمله تخلفاتی است که جریمه آن غیرقابل بخشش محسوب می‌شود. به بیان دیگر، جریمه‌ای که قانون‌گذار برای این تخلف تعیین کرده است در هیچ شرایطی بخشوده نخواهد شد و مؤدی مکلف به پرداخت آن است.

علاوه بر کتمان درآمد، برخی جرایم مالیاتی دیگر نیز مشمول بخشودگی نمی‌شوند؛ از جمله:

• جریمه ناشی از عدم تکمیل و ارسال اظهارنامه در موعد مقرر،

• جریمه مربوط به اعلام درآمد غیرواقعی،

• جریمه تبانی با مشتریان جهت درج ارقام نادرست در فاکتورها.

مشاوره مالیاتی حضوری و غیرحضوری در تهران

در صورتی که در خصوص مبلغ مالیات تعیین شده برای کسب‌وکارتان با مشکل مواجه شده‌اید یا نمی‌دانید که برای ثبت اعتراض چه کنید، می‌توانید از مشاوره مالیاتی نورترازان معین در تهران که به صورت مشاوره مالیاتی تلفنی و مشاوره مالیاتی حضوری در دسترس است، برای دریافت مشاوره مالیاتی اقدام کنید.

جالب است که بدانید، خیلی از اوقات مبلغ مالیات‌های سنگین به دلیل عدم آگاهی صحیح از قوانین مالیاتی است و با یک مشاوره شما از پرداخت و جریمه‌های سنگین مالیاتی در امان می‌مانید.