در سالهای اخیر، یکی از مهمترین دغدغههای بنگاههای تولیدی کشور، تأمین سرمایه در گردش و حفظ پایداری زنجیره تولید بوده است. بسیاری از تولیدکنندگان برای خرید مواد اولیه، پرداخت هزینههای جاری و ادامه فعالیت خود با کمبود نقدینگی روبهرو هستند؛ مشکلی که میتواند به کاهش تولید، افزایش هزینهها و حتی توقف خطوط تولید منجر شود.
در چنین شرایطی، ابزارهای مالی نوین مانند اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) بهعنوان راهکاری مؤثر و غیرتورمی برای تأمین مالی معرفی شدهاند. در این مطلب از نورترازان معین ( مجری و مشاور امور مالیاتی ) ، به معرفی کامل اوراق گام و بررسی نقش آن در پشتیبانی از تولید و رونق اقتصادی میپردازیم.
اوراق گام چیست؟
«گام» مخفف گواهی اعتبار مولد است. به زبان ساده، اوراق گام نوعی اوراق بهادار بانکی است که برای تأمین مالی بنگاههای تولیدی طراحی شده و بر پایه اعتبار یا ضمانت بانکها و مؤسسات اعتباری صادر میشود.
در این سازوکار، بانک عامل با معرفی بنگاه تولیدی (متعهد) و تأمینکننده مواد اولیه یا خدمات (متقاضی) اقدام به صدور اوراق میکند. به این ترتیب، بنگاه تولیدی به جای دریافت تسهیلات نقدی، از طریق اوراق گام سرمایه در گردش خود را تأمین کرده و تأمینکننده نیز به جای وجه نقد، این اوراق را دریافت میکند.
دارنده اوراق میتواند آنها را تا سررسید نگه دارد و مبلغ اسمی را دریافت کند یا پیش از سررسید در بازار سرمایه معامله نماید.
🔹 هدف اصلی این ابزار، رفع تنگنای نقدینگی در زنجیره تولید است — یعنی حفظ جریان تولید و تأمین مواد اولیه بدون نیاز به خلق پول یا افزایش تورم.
تاریخچه شکلگیری اوراق گام
ایده اوراق گام نخستین بار در سال ۱۳۹۵ توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مطرح شد تا بهعنوان یک ورقه بهادار اسلامی (صکوک) در خدمت بخش تولید قرار گیرد.
اهداف اصلی این طرح عبارت بودند از:
تأمین سالم سرمایه در گردش بنگاههای تولیدی
هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد
جلوگیری از انتقال منابع به بخشهای غیرمولد
استفاده از ظرفیت بازار سرمایه در تأمین مالی
در نهایت، شورای پول و اعتبار در سال ۱۳۹۸ دستورالعمل اجرایی این ابزار را تصویب کرد و انتشار اوراق گام بهعنوان یک راهکار بازارمحور با قابلیت معامله در بازار پول و سرمایه آغاز شد.
اهمیت و اهداف انتشار اوراق گام
۱. تأمین مالی بنگاههای تولیدی
یکی از چالشهای اساسی بخش تولید، تأمین سرمایه در گردش برای خرید مواد اولیه و حفظ چرخه فعالیت است. اوراق گام با حذف بروکراسی و هزینههای تسهیلات بانکی، یک روش سریعتر و کمهزینهتر برای تأمین مالی فراهم میکند.
۲. کاهش فشار بر نظام بانکی
به جای افزایش تسهیلات بانکی و خلق پول، اوراق گام منابع مالی را از طریق بازار بدهی تأمین میکند. این امر موجب کاهش تورم و تعادل در نظام پولی کشور میشود.
۳. تقویت زنجیره تأمین
از آنجا که این اوراق قابل انتقال هستند، میتوانند بهعنوان ابزار پرداخت میان بنگاهها مورد استفاده قرار گیرند و موجب تسریع جریان تأمین مواد اولیه در زنجیره تولید شوند.
سازوکار انتشار و معامله اوراق گام
فرآیند صدور و انتقال اوراق گام بهطور خلاصه شامل مراحل زیر است:
درخواست بنگاه تولیدی از بانک عامل برای استفاده از اوراق و انجام اعتبارسنجی.
معرفی تأمینکننده مواد اولیه از سوی بنگاه تولیدی.
بررسی مدارک فروش و تأیید توسط بانک عامل.
صدور اوراق گام به نام تأمینکننده (بنگاه متقاضی).
تأمینکننده میتواند اوراق را تا سررسید نگه دارد یا در بازار ثانویه به فروش برساند.
اوراق گام معمولاً دارای سررسید ۱ تا ۱۲ ماهه هستند و در پایان دوره، بانک عامل موظف به پرداخت مبلغ اسمی به دارنده اوراق است.
این اوراق از طریق سامانه گام یا بازار سرمایه (فرابورس، بورس کالا و…) قابل انتقال و معاملهاند.
اصطلاحات کلیدی در اوراق گام
بنگاه متعهد: خریدار کالا یا خدمات که تأمینکننده را به بانک معرفی میکند.
بنگاه متقاضی: فروشنده نهاده یا خدمت که اوراق گام را دریافت میکند.
بانک عامل: بانکی که مسئول صدور و پرداخت نهایی اوراق است.
سامانه گام: بستر رسمی صدور، انتقال و مدیریت اوراق گام در بازار سرمایه.
سقف ضمانت: حداکثر میزان مجاز تعهد بانک عامل برای صدور اوراق.
سقف اعتباری: حداکثر مقدار مجاز دریافت اوراق توسط بنگاه تولیدی، معمولاً بر اساس درصدی از فروش سال گذشته.
مزایای استفاده از اوراق گام
✅ برای بنگاه تولیدی:
تأمین سریع و مطمئن سرمایه در گردش
کاهش نیاز به نقدینگی و وابستگی به تسهیلات بانکی
✅ برای تأمینکننده:
دریافت اوراق دارای ضمانت بانکی به جای وجه نقد
امکان نقدشوندگی از طریق فروش در بازار
✅ برای نظام اقتصادی:
کاهش خلق پول
تقویت زنجیره تولید
افزایش شفافیت مالی در بازار
محدودیتها و ریسکهای احتمالی
کاهش ارزش واقعی اوراق در شرایط تورمی
نیاز به داشتن کد بورسی برای معامله در بازار ثانویه
پیچیدگی نسبی در فرآیند اعتبارسنجی و صدور
وابستگی به عملکرد صحیح سامانه و بانک عامل
احتمال محدودیت در صدور اوراق در صورت بدحسابی بنگاهها
توصیههایی برای بنگاهها و سرمایهگذاران
🔹 بنگاه تولیدی: پیش از درخواست اوراق، از وضعیت اعتبار بانکی و مدارک مالی خود اطمینان حاصل کنید.
🔹 تأمینکننده: ریسک تنزیل و اعتبار بانک صادرکننده را بررسی کنید.
🔹 سرمایهگذار: در خرید اوراق به سررسید، نقدشوندگی و شرایط بازار توجه داشته باشید.
🔹 سیاستگذاران: تقویت سامانه گام، شفافیت در معاملات و اطلاعرسانی گسترده میتواند موفقیت این ابزار را تضمین کند.
جمعبندی: پلی میان تولید و تأمین مالی هوشمند
اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) یکی از نوآورانهترین ابزارهای تأمین مالی در اقتصاد ایران است که میتواند بدون افزایش پایه پولی، سرمایه در گردش بنگاههای تولیدی را تأمین کند.
این ابزار با قابلیت معامله، شفافیت بالا و ضمانت بانکی، به پایداری زنجیره تولید و رشد اقتصاد کمک میکند. البته اثربخشی آن وابسته به ثبات اقتصادی، نظارت دقیق و اجرای صحیح مقررات است.
مشاوره مالیاتی حضوری و غیرحضوری در تهران
در صورتی که در خصوص مبلغ مالیات تعیین شده برای کسبوکارتان با مشکل مواجه شدهاید یا نمیدانید که برای ثبت اعتراض چه کنید، میتوانید از مشاوره مالیاتی نورترازان معین در تهران که به صورت مشاوره مالیاتی تلفنی و مشاوره مالیاتی حضوری در دسترس است، برای دریافت مشاوره مالیاتی اقدام کنید.
جالب است که بدانید، خیلی از اوقات مبلغ مالیاتهای سنگین به دلیل عدم آگاهی صحیح از قوانین مالیاتی است و با یک مشاوره شما از پرداخت و جریمههای سنگین مالیاتی در امان میمانید.
نظری یافت نشد