فرایند و شرایط وصول چک پس از فوت صادر کننده

وصول چک پس از فوت صادر کننده، همچنان قابل پیگیری است. دارنده چک باید دعوای خود را متوجه وراث کند. اگر متوفی هیچ دارایی بر جای نگذاشته باشد، امکان وصول مبلغ از اموال شخصی ورثه وجود ندارد. اما در صورت وجود دارایی، مسئولیت هر وارث فقط به اندازه سهم‌الارث او محدود خواهد بود.

چک از مهم‌ترین اسناد تجاری لازم‌الاجرا به شمار می‌آید و در بسیاری از معاملات و قراردادهایی همچون بیع، وکالت و سایر عقود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. قانون‌گذار برای این سند چنان اعتباری قائل شده است که حتی پس از فوت صادرکننده یا دریافت‌کننده آن، همچنان از نظر حقوقی و قانونی معتبر باقی می‌ماند.

با این حال، پیگیری و وصول چک پس از فوت صادر کننده، مقررات خاص خود را دارد و اگر دارنده چک از مراحل و شیوه‌های قانونی مطالبه وجه آگاه نباشد، وصول آن با مشکل مواجه خواهد شد.

به همین دلیل، نورترازان معین در این مطلب به بررسی آثار فوت صاحب چک، نحوه مطالبه وجه از وراث متوفی، وضعیت فقدان دارایی در اموال متوفی، وصول چک پس از فوت صادر کننده، مدت اعتبار قانونی چک، نمونه دادخواست مطالبه وجه از وراث و همچنین شرایط صدور اجراییه علیه آنان پرداخته و آثار فوت دریافت‌کننده چک را نیز توضیح داده است.

فوت صاحب چک

گاهی ممکن است صادرکننده چک پس از صدور آن و پیش از وصول توسط دارنده، فوت کند. به همین دلیل، آشنایی دارنده چک با پیامدهای فوت صادرکننده و نحوه وصول وجه در این شرایط اهمیت زیادی دارد.

در صورت فوت صادرکننده، وراث او باید موضوع را به بانک اطلاع دهند تا تمام حساب‌های بانکی متوفی مسدود شود. در چنین حالتی، امکان پرداخت وجه چک تنها پس از انجام مراحل قانونی حصر وراثت و بررسی دارایی‌های متوفی فراهم خواهد شد.

با این حال، اگر وراث فوراً مراتب فوت را به بانک اعلام نکنند و بانک نیز از آن بی‌اطلاع باشد، دارنده چک می‌تواند با مراجعه به بانک محال‌علیه، وجه خود را دریافت کند.

درخواست وجه چک از وراث متوفی

راه قانونی وصول چک پس از فوت صادر کننده، مراجعه به وراث او و مطالبه وجه چک از آن‌ها است. در ادامه، مراحل و چگونگی این فرایند بر اساس مقاله حقوقی دینا توضیح داده می‌شود. پیش از پرداختن به مراحل، دو نکته کلیدی حائز اهمیت است:

نخست، گواهی انحصار وراثت یکی از مدارک حیاتی برای پیگیری مطالبه وجه از وراث است. در صورت عدم ارائه این گواهی، خواهان باید آن را از مراجع ذی‌صلاح درخواست کرده یا خود به عنوان ذینفع اقدام به اخذ آن نماید.

دوم، طبق ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی، دیون موکول به آینده متوفی پس از فوت وی تبدیل به دیون حال می‌شوند؛ بنابراین، دارنده چک تاریخ‌دار می‌تواند حتی پیش از رسیدن تاریخ چک، پس از فوت صادرکننده، از وراث برای دریافت وجه آن مطالبه کند.

در نخستین مرحله از روند مطالبه، دارنده چک یا وکیل یا نماینده قانونی وی باید دادخواستی تنظیم کرده و نسخه دیجیتال آن را روی یک حافظه جانبی مانند سی‌دی ذخیره نماید. پیشنهاد می‌شود در بخش خواسته، مطالبه وجه چک و صدور قرار تأمین خواسته قید شود.

در گام بعدی، خواهان دعوای مطالبه وجه چک از وراث متوفی باید برای ثبت دادخواست خود به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و فایل دادخواست همراه با مدارک ضمیمه را به مسئول مربوطه تحویل دهد.

پس از دریافت هزینه دادرسی و تعرفه خدمات، مسئول مربوطه دادخواست را ثبت کرده و آن را به مرجع صالح ارسال می‌نماید.

توجه داشته باشید که برای ثبت دادخواست و پیگیری قضایی مطالبه وجه چک از وراث متوفی، داشتن حساب کاربری در سامانه ثنا الزامی است. این حساب کاربری را می‌توان هم از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی و هم به صورت غیرحضوری از طریق سایت سامانه عدل ایران به آدرس adliran.ir ایجاد کرد.

اگر صاحب چک فوت کند و اموالی نداشته باشد

در بخش‌های قبلی مقاله نورترازان معین ، نحوه وصول چک پس از فوت صادر کننده توضیح داده شد. در این قسمت، به یکی از سوالات مهم دارندگان چک پاسخ داده می‌شود: اگر صاحب چک فوت کند و هیچ مالی از خود به جا نگذارد، چه اتفاقی می‌افتد؟

در چنین شرایطی، امکان مطالبه وجه چک از دارایی‌های شخصی وراث وجود ندارد و تنها می‌توان مبلغ چک را از اموال و دارایی‌هایی که به عنوان ترکه از متوفی باقی مانده است، طلب کرد.

همچنین باید دانست که اگر ترکه‌ای وجود داشته باشد، هر ورثه‌ای که آن را پذیرفته، مسئول پرداخت بدهی‌های متوفی تنها به اندازه سهم‌الارث خود است. ورثه‌ای که ترکه را قبول نکرده‌اند، هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت بدهی‌های صادرکننده چک نخواهند داشت.

وصول چک سفید امضا پس از فوت

قبل از پرداختن به نحوه وصول چک سفید امضا پس از فوت، باید اشاره کرد که با تصویب قانون جدید چک و ورود چک‌های صیادی، صدور چک سفید امضا دیگر مجاز نیست. با این حال، اگر فردی دارای چک قدیمی سفید امضا باشد و صادرکننده یا دارنده آن فوت کرده باشد، تنها در شرایط زیر امکان تکمیل و وصول وجه چک وجود دارد:

در صورت فوت صادرکننده، دارنده چک فقط زمانی می‌تواند مندرجات چک را تکمیل و از وراث متوفی وجه آن را مطالبه کند که صادرکننده در زمان حیات، اختیار تکمیل مندرجات چک را به دارنده واگذار کرده باشد. در این حالت، دارنده می‌تواند در چارچوب این اختیار، اقدام به تکمیل چک و دریافت وجه کند.

همچنین، اگر دارنده چک سفید امضا فوت کند و صادرکننده پیش از فوت دارنده، اختیار تکمیل چک را به او داده باشد، وراث دارنده می‌توانند به عنوان نماینده قانونی وی، مندرجات چک را تکمیل کرده و از صادرکننده وجه آن را طلب کنند.

صدور اجراییه چک علیه ورثه

پس از صدور حکم نهایی درباره مطالبه وجه چک از وراث متوفی، خواهان می‌تواند از دادگاهی که حکم را صادر کرده، درخواست صدور اجراییه چک علیه ورثه را داشته باشد. در این زمینه هیچ منع قانونی وجود ندارد.

پس از صدور اجراییه، دادگاه آن را به ورثه ابلاغ می‌کند و ورثه از تاریخ ابلاغ، ۱۰ روز فرصت دارند تا نسبت به پرداخت وجه چک از اموال متوفی اقدام کنند. اگر متوفی دارای هیچ دارایی نباشد، وراث مسئولیتی در پرداخت وجه چک از اموال شخصی خود نخواهند داشت.

این موضوع در قانون امور حسبی نیز تصریح شده است و دارنده چک باید به این نکته توجه کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دادگاه صالح برای مطالبه وجه چک، مطالعه مقاله پیشنهادی در نورترازان معین توصیه می‌شود.

وضعیت چک بعد از فوت گیرنده چک 

در بخش‌های قبلی مقاله، نحوه وصول چک پس از فوت صادر کننده و شرایط مطالبه وجه در صورت عدم وجود دارایی برای صادرکننده بررسی شد. در این قسمت، پاسخ این سوال مطرح می‌شود که اگر گیرنده چک فوت کند، وضعیت مطالبه وجه چک چگونه خواهد بود؟

پس از فوت هر فرد، وراث او به عنوان قائم‌مقام قانونی آن شخص شناخته می‌شوند و در صورتی که وراث، هم دارایی‌ها و هم بدهی‌های متوفی را بپذیرند و ترکه را قبول کنند، می‌توانند پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، برای مطالبه وجه چک اقدام کنند.

نکته مهم این است که اگر گیرنده چک پیش از فوت، وجه چک را دریافت کرده باشد، وراث نمی‌توانند مجدداً نسبت به مطالبه وجه آن اقدام کنند.

مشاوره حضوری و غیرحضوری در تهران

در صورتی که در خصوص مبلغ مالیات تعیین شده برای کسب‌وکارتان با مشکل مواجه شده‌اید یا نمی‌دانید که برای ثبت اعتراض چه کنید، می‌توانید از مشاوره مالیاتی نورترازان معین در تهران که به صورت مشاوره مالیاتی تلفنی و مشاوره مالیاتی حضوری در دسترس است، برای دریافت مشاوره مالیاتی اقدام کنید.

جالب است که بدانید، خیلی از اوقات مبلغ مالیات‌های سنگین به دلیل عدم آگاهی صحیح از قوانین مالیاتی است و با یک مشاوره شما از پرداخت و جریمه‌های سنگین مالیاتی در امان می‌مانید.