نقش مهم مالیات در تأمین هزینه‌های کشور | نگاهی تحلیلی به سخنان رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی

در جدیدترین اظهارنظر، سید محمدهادی سبحانیان، رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور، بر اهمیت بالای این سازمان در ساختار مالی کشور تأکید کرده و از تأمین بیش از ۶۵ درصد هزینه‌های جاری دولت در سال ۱۴۰۳ از محل درآمدهای مالیاتی خبر داده است. این موضوع بار دیگر نشان‌دهنده نقش کلیدی مالیات در اقتصاد کشور است.

در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این موضوع، پاسخ به پرسش‌های رایج و ارائه مثال‌هایی کاربردی در حوزه حسابداری و مالیاتی می‌پردازیم.

🔹سید محمدهادی سبحانیان، رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور :

🔺سازمان امور مالیاتی به جهت کارکردهایی که دارد یکی از پراهمیت‌ترین سازمان‌های دولت است، مالیات را صرفاً یک پدیده اقتصادی نمی‌دانیم بلکه یک موضوع اجتماعی است.

🔺در سال ۱۴۰۳ بیش از ۶۵ درصد از هزینه‌های جاری کشور از محل درآمدهای مالیاتی تأمین شده است.

🔺نظام مالیاتی در هیچ کجای دنیا، نظام مطلوب و محبوبی تلقی نمی‌شود اما همواره تلاش می‌کنیم با تبیین رابطه بین مردم و مالیات، ایجاد اعتماد نزد مردم و انجام اموری از قبیل برگزاری میزهای خدمت، افزایش کارآمدی، تأثیرگذاری مثبت نزد ذینفعان و پذیرش خوداظهاری مؤدیان، به مردمی شدن و محبوبیت نظام مالیاتی کمک کنیم.

🔺با توجه به تکیه اصلی مالی دولت به درآمدهای مالیاتی، نیازمند همکاری متقابل با حوزه فعالیت سخنگویی دولت به دلیل مواجهه بیشتر با مردم و رسانه‌ها جهت پاسخگویی و رفع شبهات هستیم.

چرا سازمان امور مالیاتی یک سازمان حیاتی در کشور است؟

رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی تأکید می‌کند که مالیات تنها یک پدیده اقتصادی نیست، بلکه یک پدیده اجتماعی نیز محسوب می‌شود. این دیدگاه نشان‌دهنده تأثیر عمیق فرهنگ مالیاتی بر رفتار مردم و تعامل آن‌ها با دولت است.

پرسش و پاسخ‌های کلیدی درباره نقش مالیات در بودجه کشور

❓ پرسش ۱: چرا دولت تا این حد به درآمدهای مالیاتی تکیه کرده است؟

✅ پاسخ: در سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش درآمدهای نفتی و فشارهای اقتصادی، دولت ناچار به تأمین بخش اعظم منابع مالی خود از طریق مالیات شده است. این موضوع منجر به سهم ۶۵ درصدی مالیات در تأمین هزینه‌های جاری سال ۱۴۰۳ شده است.

📌 مثال: فرض کنید هزینه‌های جاری دولت در سال ۱۴۰۳ حدود ۲,۰۰۰ هزار میلیارد تومان باشد. در این صورت:

درآمد مالیاتی موردنیاز = ۶۵٪ × ۲,۰۰۰ = ۱,۳۰۰ هزار میلیارد تومان

این یعنی دولت باید بیش از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان از طریق انواع مالیات (بر درآمد، بر ارزش افزوده، بر ثروت و…) تأمین کند.

❓ پرسش ۲: چرا نظام مالیاتی در هیچ کجای دنیا محبوب نیست؟

✅ پاسخ: دریافت مالیات ذاتاً فرآیندی الزام‌آور است و معمولاً مردم علاقه‌ای به پرداخت پول به دولت ندارند. با این حال، در کشورهای توسعه‌یافته، شفافیت در هزینه‌کرد، خدمات عمومی مناسب و عدالت مالیاتی باعث شده که مردم با رغبت بیشتری مالیات پرداخت کنند.

❓ پرسش ۳: راهکارهای سازمان امور مالیاتی برای جلب اعتماد مردم چیست؟

✅ پاسخ: طبق اظهارات سبحانیان، سازمان مالیاتی تلاش کرده است با:

• تبیین رابطه بین مردم و مالیات

• برگزاری میزهای خدمت برای پاسخ به مؤدیان

• افزایش کارآمدی سازمان

• تأکید بر خوداظهاری مالیاتی

اعتماد عمومی را جلب کرده و فرهنگ مالیاتی را تقویت کند.

📌 مثال واقعی: شرکت “الف” با فروش سالانه ۲۰ میلیارد تومان، از طریق سامانه‌های مالیاتی اقدام به خوداظهاری دقیق کرده و در نتیجه بدون رسیدگی‌های سختگیرانه، پرونده مالیاتی‌اش تأیید شده است. این روند به صرفه‌جویی در زمان و هزینه هر دو طرف کمک می‌کند.

چه انتظاری از حسابداران و مشاوران مالیاتی می‌رود؟

با توجه به تمرکز بیشتر دولت بر درآمدهای مالیاتی، نقش حسابداران، حسابرسان و مشاوران مالیاتی حیاتی‌تر از همیشه شده است. این گروه‌ها باید:

• با قوانین مالیاتی به‌روز باشند

• اطلاعات صحیح به مؤدیان ارائه دهند

• در ترویج فرهنگ خوداظهاری و شفافیت کمک کنند

✅ نتیجه‌گیری:

افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه کشور، زنگ هشداری برای همه فعالان اقتصادی و حسابداران است که نیاز به تعامل بهتر، شفافیت بیشتر و درک صحیح‌تر از نظام مالیاتی دارند. اگر چه مالیات خوشایند همگان نیست، اما با ارتباط دوطرفه و صادقانه میان دولت و مردم، می‌توان مسیر پیشرفت و توسعه اقتصادی را هموارتر کرد.