سازمان امور مالیاتی هر سال با صدور بخشنامههایی در زمینه بخشودگی جرایم مالیاتی، تلاش میکند بخشی از فشار مالیاتی را از دوش مودیان بردارد. برای آگاهی کامل از شرایط و جزئیات این بخشودگی، مطالعه بخشنامههای سالانه الزامی است. در این مطلب از «نورترازان معین»، به بررسی مفهوم بخشودگی جرایم مالیاتی، دلایل اجرای آن و مهمترین قوانین و مقررات مربوط میپردازیم.
بخشودگی مالیاتی چیست؟
در قانون مالیاتهای مستقیم، موادی برای تعیین جرایم مالیاتی و شرایط بخشودگی آنها پیشبینی شده است. طبق این مواد، اگر مودیان در مهلت مقرر تکالیف مالیاتی خود را انجام ندهند، مشمول جریمه میشوند. با این حال، سازمان امور مالیاتی در برخی موارد و به دلایل مختلف، این جرایم را میبخشد که به آن بخشودگی مالیاتی گفته میشود.

بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی
هر سال سازمان امور مالیاتی، بخشنامههایی را برای اعلام شرایط و مهلتهای بخشودگی جرایم مالیاتی منتشر میکند. اگرچه در متن قانون مالیاتهای مستقیم، مقررات ثابت و دائمی برای این بخشودگیها وجود ندارد، اما سازمان میتواند نسبت به بخش یا تمام جرایم، به صورت مشروط موافقت کند. این تصمیمات به شکل بخشنامه رسمی اطلاعرسانی میشود و در برخی موارد، مهلت اجرای آن نیز تمدید خواهد شد تا مودیان بتوانند از این فرصت حداکثر استفاده را ببرند.
تمدید بخشودگی جرایم مالیاتی سال ۱۴۰۴
بر اساس بند (ت) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور، سازمان امور مالیاتی مجاز است کلیه پروندههای مالیاتی سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ مربوط به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغلی که اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده ارائه نکردهاند و تاکنون مورد رسیدگی قرار نگرفتهاند را بر اساس اظهارنامه برآوردی تعیین کند.
در صورت اعتراض این مودیان، پروندهها در هیأت موضوع تبصره (۱) ماده (۲۱۶) قانون مالیاتهای مستقیم بررسی خواهد شد. این حکم همچنین شامل پروندههای مالیات بر ارزش افزوده سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۲ صاحبان مشاغلی که هنوز قطعی نشدهاند نیز میشود.
سازمان امور مالیاتی با استفاده از ضرایب کاهشی و در نظر گرفتن اعتبار مالیاتی، به صورت سیستمی مالیات این مودیان را تعیین میکند. اگر مودیان به این مالیات اعتراض کنند، پرونده مطابق مقررات ماده ۳۰ آییننامه ماده ۲۱۹ و سپس در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی مطرح و بررسی میشود.
تا زمان تعیین تکلیف نهایی پرونده، هیچ اقدام اجرایی انجام نخواهد شد و محدودیتی برای صدور گواهی ماده ۱۸۶ نیز وجود ندارد. همچنین، طبق قانون، در صورتی که مالیات و عوارض ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ اوراق قطعی پرداخت شود، تمام جرایم بدون هیچ شرطی بخشوده خواهد شد. بخشنامه تبیینی این موضوع با شماره ۲۰۰/۱۴۰۳/۶۱ و تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۵ صادر و ابلاغ شده است.
به ادارات امور مالیاتی نیز توصیه شده است تا حد امکان از ظرفیت ماده ۳۰ آییننامه موضوع ماده ۲۱۹ قانون مالیاتهای مستقیم برای رفع مغایرتها استفاده کنند.
انواع بخشودگی جرایم مالیاتی
در مواد ۱۸۹ تا ۱۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم، موارد مختلفی برای بخشودگی یا تخفیف جرایم مالیاتی پیشبینی شده است که در ادامه توضیح داده میشود.
ماده ۱۸۹ – جایزه خوشحسابی
بر اساس این ماده، اشخاص حقیقی یا حقوقی که به مدت سه سال متوالی:
ترازنامه، صورت سود و زیان، دفاتر و اسناد آنها مورد تأیید اداره مالیات قرار گیرد،
و مالیات هر سال را در زمان ارسال اظهارنامه و بدون طرح اختلاف در هیأتهای حل اختلاف بپردازند،
مشمول جایزه خوشحسابی خواهند شد. این جایزه معادل ۵ درصد اصل مالیات سه سال است که یا از محل وصولیهای جاری پرداخت میشود یا در حساب مالیات سالهای بعد منظور خواهد شد. نکته مهم اینکه این جایزه از مالیات معاف است.
ماده ۱۹۰ – پاداش پرداخت زودهنگام مالیات
مطابق این ماده، دولت مودیان را تشویق میکند که مالیات خود را پیش از موعد مقرر یا به صورت علیالحساب پرداخت کنند. برای هر ماه پرداخت زودتر از موعد، ۱ درصد مبلغ پرداختی به عنوان جایزه به مودی تعلق میگیرد.
ماده ۱۹۱ – بخشودگی به دلیل شرایط خاص
طبق ماده ۱۹۱، سازمان امور مالیاتی میتواند بنا به درخواست مودی و با توجه به دلایل ارائهشده (مانند خارج از اختیار بودن تأخیر) و همچنین بررسی سوابق مالیاتی و خوشحسابی او، تمام یا بخشی از جرایم مالیاتی را ببخشد. این تصمیم صرفاً با تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی اجرا میشود.
بخشودگیهای مالیاتی مناسبتی
دولت در برخی مناسبتها مانند هفته دولت، دهه فجر و سایر رویدادهای ملی، اقدام به اعطای بخشودگی مالیاتی مناسبتی میکند. این نوع بخشودگی معمولاً به صورت تخفیف یا معافیت مالیاتی برای گروهی از مودیان اعمال میشود و اغلب شامل جرایم مالیاتی قابل بخشش است. هدف از این اقدام، ایجاد انگیزه برای پرداخت بدهیها و حمایت از مودیان در بازههای خاص زمانی است.
جرایم مالیاتی غیرقابل بخشش
طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیاتهای مستقیم، برخی جرایم مشمول هیچ نوع بخشودگی نمیشوند، از جمله:
عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
کتمان درآمد در اظهارنامه مالیاتی
اعلام هزینههای غیرواقعی در اظهارنامه مالیاتی
این موارد به دلیل اهمیت آنها در شفافیت مالی و پیشگیری از تخلف، بدون استثنا قابل پیگیری و اعمال جریمه هستند.
بر طبق ماده ۱۶۷ قانون مالیاتهای مستقیم، وزارت امور اقتصاد و دارایی کشور میتواند برای مودیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل یا جریمه آن به صورت یکجا نیستند، از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی، بدهی او را حداکثر به مدت سه سال قسطبندی کنند.
جرایم مالیاتی قابل بخشش
به زبان ساده تمام مودیان مالیاتی میتوانند از بخشودگیهای مالیاتی استفاده کنند و جرایم مالیاتی آنها قابل بخشش محسوب میشود، به غیر از افرادی که باید اظهارنامه ارسال میکردند یا در زمان ارسال اظهارنامه درآمدهای خود را کتمان کردهاند یا هزینههای سازمان خود را غیر واقعی اعلام کردهاند. بنابراین اگر جرم مالیاتی در دسته غیرقابل بخشش نباشد، در دسته جرایم مالیاتی قابل بخشش قرار میگیرد و همچنین میتواند بنابر تشخیص سازمان مالیاتی مشمول بخشودگیهای مالیاتی مناسبتی هم شود.
مراحل ثبت درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی
اگر قصد دارید برای بخشودگی جرایم مالیاتی اقدام کنید اما با مراحل آن آشنایی ندارید، نگران نباشید. این فرآیند را میتوانید در سه گام ساده انجام دهید:
۱. ثبت درخواست در سامانه امور مالیاتی
در ابتدا باید وارد وبسایت رسمی سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir شوید و فرم درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی را تکمیل و ثبت کنید.
۲. ارائه مدارک و مستندات
پس از ثبت درخواست، لازم است اسناد و مدارکی ارائه دهید که نشان دهد تخلف مالیاتی شما عمدی نبوده و عوامل خارج از کنترل شما باعث بروز آن شده است.
۳. بررسی و اعلام نتیجه توسط سازمان امور مالیاتی
در این مرحله، سازمان امور مالیاتی سوابق شما را بررسی میکند. در صورتی که خوشحسابی شما تأیید شود و سازمان با درخواستتان موافقت کند، جرایم مورد نظر بخشوده خواهد شد.
نمونه نامه درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی
اگر به دنبال الگو برای نوشتن درخواست خود هستید، میتوانید از نمونه نامه آماده که در ادامه ارائه میشود استفاده کنید تا متن شما کامل و رسمی باشد.
اداره کل امور مالیاتی ………….. موضوع: درخواست بخشودگی جرائم……. با سلام احتراما ، عطف به برگ مالیات قطعی عملکرد شماره ……….مورخ…………..موارد زیر را به استحضار میرساند: فعالیت این شرکت از جمله مشاغل …………است که طرف معامله آن مصرف کننده نهایی) عموم مردم ( و مشتری مستقیم تولید کننده ……….میباشد، با در نظر گرفتن سوابق خوش حسابی این شرکت از آن سازمان محترم استدعا دارد، بنا به اختیار حاصل از مفاد ماده ۱۹۱ ق.م.م و تفویض اختیار صورت گرفته از طرف ریاست محترم سازمان امور مالیاتی کشور، دستور فرمایند نسبت به اصلاح مأخذ و بخشودگی جرائم اعلام شده اقدام مقتضی معمول نمایند. پیشاپیش از بذل توجه و مساعدتی که خواهید فرمود نهایت سپاس را دارد.
جمعبندی
بخشودگی جرایم مالیاتی یک امتیاز ویژه است که بنا به صلاحدید سازمان امور مالیاتی و نهادهای مرتبط، برای برخی مودیان اعمال میشود. این بخشودگی در بسیاری از مواقع میتواند خبر خوشی برای مودیان باشد، اما توصیه میکنیم همواره تکالیف مالیاتی خود را در مهلت مقرر انجام دهید تا در صورت عدم صدور بخشنامه بخشودگی، کسبوکار شما با ضرر و زیان مواجه نشود.
📊 اظهارنامه مالیاتی؟ سادهتر از چیزی که فکر میکنی!
دیگه لازم نیست با فرمهای مالیاتی و سامانههای پیچیده دستوپنجه نرم کنی.
نورترازان معین کنارته تا همه چیز دقیق، سریع و قانونی انجام بشه.
🧾 فقط اطلاعاتتو بده، ما از تهیه تا ارسال نهایی اظهارنامه رو کامل برات انجام میدیم.
⏳ وقتتو صرف حسابوکتاب نکن — فرم مشاوره رو پر کن، ما باهات تماس میگیریم.
نظری یافت نشد