مالیات بر خانه‌های خالی؛ وعده‌ای که پشت اطلاعات ناقص جا ماند!

مالیات بر خانه‌های خالی اجرا نشد؟ | ضعف اطلاعات و چالش اجرای قانون 

طی سال‌های اخیر شاهد وصول بسیار محدود مالیات از خانه‌های خالی بوده‌ایم، به‌طوری که نسبت به ارقام تعیین‌شده در بودجه‌های سنواتی فاصله بسیار زیادی مشاهده می‌شود.

قانون مالیات بر خانه‌های خالی که قرار بود تعادل را به بازار مسکن بازگرداند و انگیزه احتکار املاک را از بین ببرد، در عمل با چالش‌های جدی مواجه شده است. اصلی‌ترین مشکل؟ نقص اطلاعات و نبود زیرساخت‌های دقیق برای شناسایی این واحدها.

اکنون این سؤال مطرح می‌شود که آیا این قانون تنها در حد شعار باقی مانده یا هنوز امیدی به اجرای مؤثر آن وجود دارد؟

کارنامه شش ماهه سال ۱۴۰۳ از عملکرد دولت در حوزه مالیات بر خانه‌های خالی و لوکس نشان دهنده رفوزگی برای سومین سال متوالی است. در نیم‌سال اول۱۴۰۳ و در حالی که انتظار می‌رفت نیمی از هدف‌گذاری بودجه سالانه کشور در این بخش محقق شده باشد، تنها ۸/۰‌ درصد از هدف مالیاتی خانه‌های خالی محقق و معادل کمتر از ۴‌ میلیارد تومان وصول شد، البته این کارنامه چندان هم دور از انتظار نبود چراکه در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ پرونده جدیدی از خانه‌های خالی به سازمان امور مالیاتی معرفی نشده است.

انتظار می‌رود وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان متولی سامانه املاک و اسکان و همچنین کمیسیون اصل ۹۰ و دیوان محاسبات کشور به عنوان نهادهای ناظر در اجرای قوانین، جدیت بیشتری در این خصوص از خود نشان دهند.

بر اساس گزارش‌های موجود، از زمان اجرایی شدن این قانون، تعداد خانه‌های خالی شناسایی‌شده و مالیات وصولی از آنها با اهداف تعیین‌شده در بودجه‌های سنواتی همخوانی نداشته است.

 وصولی ناچیز مالیات بر خانه‌های خالی طی ۲ سال

در بودجه سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده بود حدود ۲ هزارمیلیارد تومان از محل مالیات بر خانه‌های خالی وصول شود، با این حال تا پایان سال ۱۴۰۰ و با توجه به گزارشات عملکرد بودجه در پایان سال، میزان وصولی مالیات از این محل بسیار ناچیز بود، عمده این اتفاق نیز بابت مشکلات اولیه در راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان و نبود بانک اطلاعاتی جامع بود.

 ارائه‌نشدن اطلاعات مالیات بر خانه‌های خالی طی ۲ سال

به گزارش تسنیم، پیگیری‌های جدید نشان می‌دهد تنها در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اطلاعات تعدادی از خانه‌های خالی به سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، در حقیقت با توجه به اطلاعاتی که از پرونده‌های ارسال‌شده به سازمان امور مالیاتی به دست آمده است، طی سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ پرونده‌ای مربوط به خانه‌های خالی به سازمان امور مالیاتی ارسال نشده یا آنکه تعداد آنها بسیار محدود بوده، این در حالی است که در ماه‌های ابتدایی هر سال سامانه مربوط باید اطلاعات خانه‌های خالی سال گذشته را به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌کرده است، به این ترتیب تمام وصولی مالیات برخانه‌های خالی که طی دو سال گذشته انجام شده، مربوط به پرونده‌های قدیمی و سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بوده است.

در سال ۱۴۰۳، پیش‌بینی دولت از درآمد مالیاتی ناشی از خانه‌های خالی فقط هزارمیلیارد تومان بود و به این ترتیب در برش شش‌ماهه باید ۵۰۰‌میلیارد تومان از این رقم وصول شده باشد، این در حالی است که در این مدت فقط ۹/۳ میلیارد تومان مالیات از مالکان خانه‌های خالی اخذ شده که معادل ۸/۰ از هدف برش نیم‌سال‌جاری است.

حال سؤالی که وجود دارد این است، آیا طی دو سال گذشته با وجود تقویت سامانه املاک و اسکان به عنوان سامانه‌ای که مکلف به شناسایی خانه‌های خالی است، هیچ مورد جدیدی از خانه‌های خالی به سازمان امور مالیاتی اعلام نشده است؟

 وقتی نقص اطلاعات مالیات بر خانه‌های خالی  اجرای قانون را متوقف می‌کند

باید توجه داشت که یکی از چالش‌های اساسی درمسیر اثربخشی قانون مالیات بر خانه‌های خالی عدم‌قطعیت در داده‌هاست،به‌عبارت دیگر اطلاعات کافی به منظور اثبات خالی بودن خانه‌ها به مؤدیان اعلام نمی‌شود تا آنها را از اعتراض به برگ تشخیص‌های مالیاتی بازدارد، به همین سبب فرایندی طولانی و پرهزینه برای رسیدگی به این اعتراضات آغاز می‌شود. به‌نظر می‌رسد تاکنون نیز برخی پرونده‌ های مربوط به ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به سرانجام نرسیده است و به همین سبب همچنان عدم‌وصولی برای مالیات بر خانه‌های خالی وجود دارد.

 ۴ سال بعد، مالیات بر خانه‌های خالی همچنان روی کاغذ

به این ترتیب می‌توان گفت باید سازوکارهای شناسایی دقیق‌تر، جریمه‌های بازدارنده‌تر و هماهنگی بهتر بین دستگاه‌ها ایجاد شود. در شرایط کنونی می‌توان گفت با وجود گذشت حدود چهار سال از اصلاح قانون مالیات بر خانه‌های خالی همچنان بخش زیادی از این قانون روی کاغذ باقی مانده است.

انتظار می‌رود وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان متولی سامانه املاک و اسکان و همچنین کمیسیون اصل ۹۰ و دیوان محاسبات کشور به عنوان نهادهای ناظر در اجرای قوانین، جدیت بیشتری در این خصوص از خود نشان دهند.

مالیات بر املاک لوکس و باغ ویلاها در سال ۱۴۰۴ 📢 (اطلاعیه مهم مالیاتی)

اطلاعات بیشتر مالیات املاک

🧱 مشکل از کجا شروع شد؟

بر اساس قانون، خانه‌هایی که بیش از ۱۲۰ روز خالی مانده باشند، مشمول مالیات می‌شوند. اما شناسایی دقیق این واحدها نیازمند اطلاعات به‌روز، کامل و معتبر از بانک‌های اطلاعاتی مختلف مانند:

• سامانه املاک و اسکان

• اطلاعات قبوض آب، برق، گاز

• داده‌های ثبتی و کدپستی

با این حال، ضعف در تبادل اطلاعات میان این نهادها، باعث شد اجرای قانون روی زمین بماند.

📊 مثالی ساده از مالیات بر خانه‌های خالی

فرض کنید یک مالک در تهران دارای سه آپارتمان است. یکی از آن‌ها را در سامانه اسکان ثبت کرده، اما دو تای دیگر را نه. چون دستگاه‌های اجرایی به اطلاعات دقیقی از سکونت یا عدم سکونت افراد دسترسی ندارند، این واحدها به‌عنوان «خالی» شناسایی نمی‌شوند—در نتیجه نه مالیاتی دریافت می‌شود، نه فشاری برای عرضه ملک به بازار ایجاد می‌گردد. 

❓پرسش و پاسخ: همه چیز درباره مالیات بر خانه‌های خالی

🔸 این قانون برای چه خانه‌هایی اعمال می‌شود؟
خانه‌های مسکونی واقع در شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت که بیش از 120 روز خالی بمانند.

🔸 میزان مالیات چقدر است؟
در سال اول ۶ برابر اجاره ماهانه منطقه، و در سال‌های بعد تصاعدی افزایش می‌یابد.

🔸 چگونه می‌توان فهمید خانه‌ای خالی است؟
از طریق داده‌های سامانه املاک و اسکان و تطبیق با قبوض مصرفی؛ اما فعلاً این سیستم به‌درستی کار نمی‌کند.

🔸 چرا هنوز اجرایی نشده؟
به‌دلیل ضعف زیرساخت‌های اطلاعاتی، همکاری ناقص دستگاه‌ها، و نبود سازوکار اجرایی مشخص.

📥 درخواست مشاوره مالیاتی و حقوقی درباره املاک

اگر مالک چند واحد مسکونی هستید و نمی‌دانید وضعیت شما شامل مالیات بر خانه خالی می‌شود یا نه، یا نیاز به ثبت صحیح در سامانه املاک دارید، همین حالا با مشاوران ما در تماس باشید.