مالیات بر سوداگری در سالهای اخیر به یکی از محورهای اصلی اصلاحات نظام مالیاتی کشور تبدیل شده است. سیاستگذاران اقتصادی با هدف مقابله با فعالیتهای سوداگرانه و معاملات سفتهبازانه، اقدام به تدوین قوانین هوشمندانهای کردهاند تا ضمن ایجاد شفافیت مالی، زمینهای عادلانه برای اخذ مالیات فراهم شود.
در همین راستا، «قانون مالیات بر سوداگری و سفتهبازی» بهعنوان یکی از تحولات مهم در ساختار مالیاتی کشور معرفی شده است. این قانون با تمرکز بر مقابله با سوداگری در بازارهایی همچون مسکن، ارز، طلا، رمزارز و خودرو، نه تنها مانعی برای فعالیتهای غیرمولد ایجاد میکند، بلکه با تعریف روشن اشخاص تجاری و غیرتجاری، پایگاه اطلاعاتی دقیقی برای شناسایی مؤدیان فراهم میسازد و گامی مهم در جهت تحقق عدالت اقتصادی برمیدارد.

تعریف اشخاص در قانون مالیات بر سوداگری و سفتهبازی
اشخاص تجاری در مالیات بر سوداگری چه کسانی هستند؟
بر اساس قانون، اشخاص تجاری به گروهی از افراد یا نهادها گفته میشود که دارای فعالیتهای اقتصادی انتفاعی یا غیرانتفاعی هستند و مشمول مقررات مالیاتی محسوب میشوند. طبق این قانون:
کلیه اشخاص حقیقی که در چارچوب فصل دوم از باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم فعالیت میکنند (مانند فروشندگان کالا، خدمات، تولیدکنندگان و…)؛
اشخاص حقیقی شاغل به مشاغل آزاد (موضوع فصل چهارم از باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم) نظیر پزشکان، مهندسان، وکلا و سایر اصناف؛
اشخاص مشمول ماده ۷۷ قانون مالیاتهای مستقیم که از محل نقل و انتقال املاک و مستغلات درآمد کسب میکنند؛
تمامی اشخاص حقوقی ایرانی اعم از انتفاعی یا غیرانتفاعی (از شرکتهای خصوصی تا مؤسسات خیریه و انجمنها)؛
اشخاص حقوقی غیرایرانی دارای نماینده یا شعبه در ایران نیز به عنوان اشخاص تجاری شناخته میشوند.
در این قانون، اصطلاحهای «مؤدی» یا «مؤدیان» دقیقاً به این دسته از اشخاص اشاره دارد. این گروه از افراد و نهادها موظفاند ضمن ثبتنام در سامانه مالیاتی، کلیه فعالیتهای اقتصادی خود را ثبت و برای معاملات خود صورتحساب الکترونیکی صادر کنند.
اشخاص غیرتجاری در مالیات بر سوداگری چه کسانی هستند؟
در مقابل، اشخاص غیرتجاری آن دسته از افراد حقیقی هستند که فعالیت اقتصادی مشمول مالیات ندارند یا صرفاً بهعنوان مصرفکننده نهایی در چرخه معاملات اقتصادی حضور دارند.
طبق قانون:
هر شخص حقیقی که دارای شماره ملی (برای ایرانیان) یا شماره فراگیر اتباع خارجی باشد، در هر منطقهای از کشور از جمله مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، در دسته اشخاص غیرتجاری قرار میگیرد.
از این افراد تحت عنوان «مصرفکننده نهایی» یاد میشود.
با این حال، اگر فردی غیرتجاری اقدام به ثبتنام در نظام مالیاتی کرده و وارد فعالیتهای اقتصادی مشخصشده در قانون شود، از آن لحظه به بعد، شخص تجاری محسوب خواهد شد.
الزامات قانونی مالیات بر سوداگری در صدور صورتحسابهای الکترونیکی
یکی از ستونهای اصلی قانون مالیات بر سوداگری و سفتهبازی، الزام به صدور صورتحساب الکترونیکی برای معاملات خاص است. هدف این الزام، ایجاد شفافیت، رهگیری جریان معاملات و جلوگیری از معاملات صوری یا پولشویی است.
اشخاص و نهادهای زیر موظفاند در خصوص معاملات خاص، صورتحساب الکترونیکی صادر کرده و اطلاعات آن را به سامانههای مالیاتی منتقل کنند:
۱. دفاتر اسناد رسمی
موظفاند در خصوص موارد زیر صورتحساب الکترونیکی صادر نمایند:
هرگونه انتقال مالکیت املاک
انتقال حق واگذاری محل
واگذاری منافع
معامله اموال دارای سند رسمی
صدور سند مالکیت
ثبت مطالباتی نظیر قرض، ودیعه و رهن
۲. پلیس راهور (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران)
در فرآیند تعویض پلاک وسایل نقلیه موتوری که مشمول شمارهگذاری هستند، صدور صورتحساب الکترونیکی الزامی است.
۳. اشخاص تجاری در حوزه طلا و جواهر
تمامی فعالان تجاری مجاز در زمینه خرید و فروش طلا، نقره، پلاتین، مسکوکات و جواهرات، موظف به صدور صورتحساب هستند و نمیتوانند از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۴ مکرر استفاده کنند.
۴. اشخاص تجاری فعال در ارز و رمزارز
معاملهگران ارز، رمزارز و رمزداراییها نیز مشمول این الزام هستند. حتی در صورت نامشخص بودن اطلاعات هویتی طرفین معامله (گیرنده یا دهنده رمزدارایی)، صورتحساب باید صادر شود. این اشخاص نیز از معافیت ماده ۱۴ مکرر محروماند.
تبصره اجرایی مهم در مورد داراییهای پیش از اجرای قانون
در مواردی که داراییهایی مانند ملک، طلا، ارز یا رمزدارایی پیش از استقرار بستر اجرایی قانون تملک شده باشند، در هنگام انتقال آنها:
اشخاص تجاری باید صورتحساب الکترونیکی خرید را با درج قیمت دارایی در زمان استقرار بستر اجرایی صادر کنند.
تاریخ تملک دارایی، برابر با تاریخ استقرار بستر اجرایی در نظر گرفته میشود.
این تبصره مانع از دور زدن قانون با ادعای خریدهای قدیمی میشود و امکان محاسبه دقیق مالیات سوداگرانه را فراهم میکند.
نتیجهگیری: حرکت به سوی عدالت مالیاتی و کنترل سوداگری
«قانون مالیات بر سوداگری و سفتهبازی» نقطه عطفی در مسیر تحقق عدالت اقتصادی و مقابله با سوداگری در اقتصاد ایران است. این قانون با تعریف دقیق اشخاص تجاری و غیرتجاری، الزام صدور صورتحسابهای الکترونیکی و شناسایی دقیق داراییهای مشمول مالیات، نهتنها زیرساخت مالیاتی کشور را تقویت میکند، بلکه مانعی جدی در برابر فعالیتهای غیرشفاف و سفتهبازانه ایجاد میکند.
در نهایت، اجرای مؤثر این قانون، همراه با آموزش، اطلاعرسانی و شفافسازی مقررات برای مردم و فعالان اقتصادی، میتواند آیندهای باثباتتر و منصفانهتر برای اقتصاد کشور رقم بزند.
✅ اظهارنامه مالیاتی بدون دردسر
رسیدن فصل اظهارنامه مالیاتی یعنی استرس، عدد و رقم، سامانهای که کند کار میکنه، و هزار تا سوال بیجواب! 😓
اگه نمیخوای بین جدولها و کدها و اصطلاحات مالیاتی سردرگم بشی، ما اینجاییم که کارت رو راحت کنیم.
چه خدماتی ارائه میدهیم؟
- تهیه و تنظیم دقیق اظهارنامه مالیاتی بر اساس صورتحسابها
- ثبت نهایی در سامانه مالیاتی و دریافت رسید رسمی
- بررسی هزینههای قابل قبول برای کاهش مالیات قانونی
- جلوگیری از اشتباهات رایج و جرایم غیرقابل بخشودگی
📞 فقط کافیه با ما تماس بگیری یا فرم مشاوره رایگان رو پر کنی، بقیهاش با ما!
نظری یافت نشد