مالیات شرکت بورسی | نحوه محاسبه آن

مالیات شرکت بورسی از موضوعات کلیدی در زمینه تحلیل سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی به شمار می‌رود. چارچوب اصلی این مالیات‌ها در ایران بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و برخی مقررات تکمیلی تعیین می‌شود. مالیات شرکت‌های بورسی علاوه بر اینکه یکی از منابع اصلی درآمد دولت محسوب می‌شود، نقش مهمی در افزایش شفافیت، ارتقای کارایی و رشد بازار سرمایه نیز ایفا می‌کند. همچنین اعمال معافیت‌ها و تخفیف‌های مالیاتی به برقراری تعادل میان منافع دولت و سرمایه‌گذاران کمک می‌نماید. در این مقاله از نورترازان معین به نکات اساسی پیرامون مالیات شرکت بورسی اشاره خواهد شد.

مالیات شرکت بورسی

مالیات‌های مربوط به شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس، طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی، معاملات و سودآوری آن‌ها را در بر می‌گیرد. این مالیات‌ها بر اساس قوانین مالیاتی ایران از جمله قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده و هر یک به بخش خاصی از عملکرد شرکت‌ها مربوط می‌شود. مهم‌ترین انواع مالیات شرکت‌های بورسی عبارت‌اند از:

• مالیات بر درآمد (عملکرد): بر مبنای سود خالص شرکت محاسبه می‌شود. نرخ پایه آن ۲۵ درصد از سود خالص است؛ اما برای شرکت‌های بورسی ۲۲.۵ درصد و برای شرکت‌های فرابورسی ۲۳.۷۵ درصد در نظر گرفته می‌شود.

• مالیات نقل و انتقال سهام: معادل ۰.۵ درصد از ارزش کل معامله سهام است.

• مالیات بر سود تقسیمی: اشخاص حقیقی از پرداخت این مالیات معاف هستند، اما شرکت‌های حقوقی موظف‌اند سود دریافتی را در درآمد مشمول مالیات خود منظور کنند.

• مالیات بر افزایش سرمایه: برخی روش‌های افزایش سرمایه مانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا استفاده از سود انباشته مشمول مالیات نمی‌شوند.

اهمیت مالیات شرکت بورسی

مالیات شرکت بورسی نقش مهمی در توسعه بازار سرمایه و تأمین منافع عمومی ایفا می‌کند. مهم‌ترین جنبه‌های اهمیت آن عبارت‌اند از:

• ایجاد شفافیت مالی: الزام شرکت‌های بورسی به ارائه گزارش‌های مالی دقیق، زمینه‌ساز افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران است.

• تقویت بازار سرمایه: تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی انگیزه ورود سرمایه‌گذاران به بورس را افزایش داده و موجب گسترش بازار می‌شود.

• حمایت از سرمایه‌گذاری: نرخ پایین مالیات بر نقل و انتقال سهام و معافیت سود تقسیمی برای اشخاص حقیقی، سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را جذاب‌تر می‌کند.

• تأمین درآمد دولت: مالیات‌های اخذشده از این شرکت‌ها یکی از منابع پایدار درآمدی دولت محسوب می‌شود.

نرخ مالیات عملکرد شرکت‌های بورسی

مبنای تعیین نرخ مالیات شرکت‌ها در ایران ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم است که نرخ پایه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی را مشخص می‌کند. جزئیات آن به شرح زیر است:

• نرخ پایه مالیات عملکرد: برای تمام اشخاص حقوقی اعم از بورسی و غیربورسی، ۲۵ درصد از سود خالص مشمول مالیات در نظر گرفته می‌شود.

• تخفیف مالیاتی شرکت‌های بورسی: طبق ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار از ۱۰ درصد تخفیف برخوردار می‌شوند. بنابراین نرخ نهایی مالیات آن‌ها به ۲۲.۵ درصد کاهش می‌یابد.

• تخفیف مالیاتی شرکت‌های فرابورسی: برای شرکت‌های حاضر در فرابورس، میزان تخفیف ۵ درصد است و در نتیجه نرخ نهایی مالیات عملکرد آن‌ها معادل ۲۳.۷۵ درصد خواهد بود.

شرایط بهره‌مندی از تخفیف مالیات شرکت بورسی

برای اینکه یک شرکت بتواند از تخفیف‌های مالیاتی بورس یا فرابورس استفاده کند، رعایت شرایط زیر ضروری است:

• پذیرش در بورس یا فرابورس: تنها شرکت‌های پذیرفته‌شده در این بازارها امکان برخورداری از تخفیف دارند.

• رعایت الزامات شفافیت مالی: ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و پایبندی به مقررات افشای اطلاعات الزامی است.

• حفظ شرایط پذیرش: در صورت عدم رعایت معیارهایی مانند حداقل درصد سهام شناور آزاد یا شفافیت اطلاعات، تخفیف مالیاتی لغو خواهد شد.

مالیات عملکرد شرکت‌های بورسی بر اساس سود خالص مشمول مالیات محاسبه می‌شود؛ یعنی حاصل‌ضرب سود خالص در نرخ مالیات. این مالیات مستقل از سایر مالیات‌های بورسی (مانند مالیات نقل‌وانتقال سهام یا مالیات بر سود تقسیمی) بوده و به صورت سالانه طبق اظهارنامه مالیاتی پرداخت می‌گردد. لازم به ذکر است که نرخ‌ها و شرایط تخفیف ممکن است بر اساس اصلاح قوانین یا بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی تغییر کند.

نحوه محاسبه مالیات شرکت بورسی

محاسبه مالیات شرکت‌های بورسی در ایران بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و مقررات مربوط به شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سرمایه انجام می‌شود. این محاسبات شامل مالیات بر درآمد، مالیات نقل‌وانتقال سهام و مالیات بر سود تقسیمی است. در ادامه، جزئیات آن ارائه می‌شود:

• مالیات بر درآمد شرکت‌های بورسی:
  مبنای محاسبه، سود خالص شرکت است که از صورت سود و زیان استخراج می‌شود. فرمول کلی به شکل زیر است:

  $$مالیاتبردرآمد=سودخالص\times نرخمالیات$$

  نرخ پایه مالیات بر درآمد برای کلیه اشخاص حقوقی ۲۵ درصد است.

  • برای شرکت‌های بورسی، با اعمال ۱۰ درصد تخفیف، نرخ نهایی ۲۲.۵ درصد است.

  • برای شرکت‌های فرابورسی، با تخفیف ۵ درصدی، نرخ نهایی ۲۳.۷۵ درصد محاسبه می‌شود.

  مثال: اگر سود خالص یک شرکت بورسی ۱۰ میلیارد تومان باشد، مالیات عملکرد آن معادل:

  $$10,000,000,000\times 22.5\%=2,250,000,000\text{ تومان}$$

  بنابراین مالیات شرکت ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان خواهد بود.

مالیات بر سود تقسیمی (DPS)

• سهامداران حقیقی: سود تقسیمی سهام برای اشخاص حقیقی در حال حاضر معاف از مالیات است و نیازی به پرداخت مالیات اضافی ندارند.

• سهامداران حقوقی: شرکت‌هایی که سود تقسیمی دریافت می‌کنند، موظف‌اند این مبلغ را در اظهارنامه مالیاتی خود به‌عنوان درآمد ثبت کرده و مالیات متعلقه را پرداخت کنند.

مالیات بر نقل‌وانتقال سهام

• اشخاص حقیقی: فروش سهام در بورس و فرابورس مشمول مالیات به نرخ ۰.۵ درصد از ارزش کل معامله است.

• اشخاص حقوقی: علاوه بر مالیات ۰.۵ درصدی، سود حاصل از فروش سهام نیز باید در دفاتر مالیاتی شرکت ثبت شده و مشمول نرخ مالیات شرکت‌ها (۲۵ درصد) می‌گردد.

معافیت مالیاتی شرکت‌های بورسی

طبق ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از تخفیف‌های مالیاتی برخوردار می‌شوند:

• شرکت‌های بورسی: ۱۰ درصد تخفیف در نرخ مالیات عملکرد.

• شرکت‌های فرابورسی: ۵ درصد تخفیف در نرخ مالیات عملکرد.

برای استفاده از این معافیت‌ها، رعایت شرایط زیر الزامی است:

• حداقل ۲۰ درصد سهم شناور آزاد (Free Float).

• پذیرش در بورس یا فرابورس و پایبندی به الزامات شفافیت مالی و افشای اطلاعات.

مالیات افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی

نحوه محاسبه مالیات افزایش سرمایه وابسته به منبع تأمین آن است و مطابق با مقررات قانون مالیات‌های مستقیم اجرا می‌شود:

• افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه):
  این روش معاف از مالیات است، زیرا سود انباشته قبلاً مشمول مالیات شده و دوباره مالیات‌گیری از آن منطقی نیست. در نتیجه سهامداران بابت دریافت سهام جایزه مالیاتی پرداخت نمی‌کنند.

• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها:
  بر اساس ماده ۱۴ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور، شرکت‌های تولیدی که از این روش استفاده کنند، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. البته رعایت استانداردهای حسابداری و تأیید حسابرس قانونی برای اعتبار این افزایش سرمایه الزامی است.

• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران:
  مبالغی که سهامداران به‌صورت نقدی به شرکت تزریق می‌کنند، مشمول مالیات نمی‌شود؛ زیرا سرمایه جدید محسوب شده و در زمره درآمد شرکت قرار نمی‌گیرد. هزینه‌هایی مانند حق‌تقدم در صورت‌های مالی ثبت می‌شوند، اما تأثیری بر مالیات مستقیم ندارند.

• افزایش سرمایه از محل مطالبات حال‌شده سهامداران:
  در صورتی که شرکت از مطالبات سهامداران برای افزایش سرمایه استفاده کند، این فرآیند معاف از مالیات است؛ چرا که در واقع استفاده از منابع داخلی شرکت به حساب می‌آید.

• افزایش سرمایه از محل صرف سهام:
  اگر سهام جدید با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی (۱۰۰۰ ریال) منتشر شود، تفاوت ایجادشده به‌عنوان صرف سهام شناخته می‌شود.

  • در صورتی که این مبلغ در حساب حقوق صاحبان سهام ثبت شود، معاف از مالیات خواهد بود.

  • اما اگر صرف سهام به شکل ذخایر خاص یا پرداخت نقدی به سهامداران تخصیص یابد، ممکن است طبق مقررات موجود مشمول مالیات گردد.

• الزامات اظهارنامه مالیاتی:
  تمامی افزایش سرمایه‌ها باید در اظهارنامه مالیاتی شرکت ثبت شود. همچنین اگر شرکت از معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند است، مدارک مربوط به آن باید ضمیمه اظهارنامه گردد.

مالیات نقل‌وانتقال سهام شرکت‌های بورسی

مالیات بر نقل‌وانتقال سهام یکی از انواع مالیات‌های مستقیم در ایران است که بر معاملات سهام در بورس و فرابورس اعمال می‌شود:

• نرخ مالیات: برای هر معامله، معادل ۰.۵ درصد ارزش کل معامله است. این مبلغ به‌طور مستقیم توسط کارگزاری‌ها از فروشنده کسر شده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌گردد.

• اشخاص حقیقی: طبق ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، سود حاصل از فروش سهام (مابه‌التفاوت خرید و فروش) برای اشخاص حقیقی از مالیات بر درآمد معاف است.

• اشخاص حقوقی: در مورد شرکت‌ها، سود ناشی از فروش سهام در صورت‌های مالی ثبت شده و به‌عنوان بخشی از سود مشمول مالیات با نرخ پایه ۲۵ درصد محاسبه می‌شود.

✅ اظهارنامه مالیاتی بدون دردسر

از تهیه تا ثبت نهایی در سامانه مالیاتی رو به ما بسپار.
کاهش مالیات، جلوگیری از جریمه و ارسال دقیق برای همه مشاغل.
📞 تماس بگیر یا فرم مشاوره رو پر کن!👇